Zo brengt u risicobeheersing terug tot de kern

Waarom is een einde aan de klassieke beeldvorming rond risico’s nodig? 
“Er zijn veel adviseurs die zich al profileren als risicoadviseur. Een groot deel doet dat nog niet. Daar zijn allerlei redenen voor. Een belangrijke is het imago van risicomanagement: het idee dat risicobeheersing een wereld is vol protocollen, handboeken en richtlijnen over wat er allemaal niet mag. Daar winnen ze geen harten mee. Hun relaties hebben helemaal geen zin in papieren tijgers. Ze willen ondernemen. Wat ook niet helpt, is dat diezelfde ondernemers hun adviseur vaak zien als ‘expert in verzekeringen’, en nog niet openstaan voor risicoadvies. Einde aan die beeldvorming wat mij betreft. Effectief omgaan met risico’s én kansen is bij uitstek een vakgebied waar adviseurs zich ook zelf in willen vastbijten. Wat daarvoor nodig is: jezelf losweken van het idee dat we in een stabiele wereld leven waarin we alle risico’s zoveel mogelijk vermijden. Of risico’s krampachtig proberen te beheersen, wat zelden volledig lukt. Waarin protocol X en richtlijn Y het antwoord zijn op volledige risicobeheersing.”

Wat voor soort risicomanagement vraagt de huidige tijd?
“We leven in een complexe wereld vol dynamiek en verandering. De huidige coronapandemie laat dat overduidelijk zien. Maar ook de financiële crisis van 2009 toonde al aan dat we continu te maken hebben met onzekerheden, waarbij het klassieke risicomanagement niet voldoende is. Om in de wereld van nu succesvol te zijn, is wendbaarheid een must. Risico’s bagatelliseren of negeren kán gewoon niet. Kom ze onder ogen en vat de risico’s doelgericht bij de horens. Dat schept kansen om succesvol met veranderingen en ontwikkelingen mee te bewegen. Geloof mij, van deze benadering worden ondernemers een stuk vrolijker.”

Hoe verander je risicomanagement, zodat het aanslaat bij ondernemers? 
“Breng risicobeheersing terug tot de kern. Adviseurs zullen hierover het gesprek met hun relaties moeten aangaan. Maar hoe krijg je dat op gang? Die hebben immers nog steeds die papieren tijger in het hoofd. Mijn tip: breng risicomanagement terug tot de kern. Vraag uw relatie wat hij of zij met de onderneming wil bereiken, wat de drijfveren zijn. Welke onzekerheden hij of zij ziet en wat daarmee te doen. Gewoon accepteren? (Dat zijn we eigenlijk verleerd, het is iets wat velen echt opnieuw moeten leren.) Een financiële buffer aanleggen? Gerichte maatregelen treffen om het risico te verkleinen of juist een kans te vergroten? Leg al die opties op tafel.”

Dus in essentie gaat om ‘doelen bereikbaar maken’?
“Ja, al deze vragen maken ondernemers bewust van hun speelruimte om zo beter hun doelen te kunnen realiseren. Ergens weten ze dat het faillissement van een toeleverancier voor problemen kan zorgen. Of dat het jarenlang gekoesterde verdienmodel het begint af te leggen tegen een concurrent die wel heel innovatief bezig is. De adviseur is degene die dit voor ondernemers expliciet kan maken. Door goed te luisteren, door scherpe vragen te stellen. Door te benadrukken dat tegenover veel risico’s een realistische kans staat. Om op basis daarvan bijvoorbeeld een compleet nieuwe weg in slaan. Het gaat ondernemers immers om het bereiken van ambitieuze, waardevolle doelen.” 

Heeft u nog een laatste tip voor adviseurs? 
“Ja, ter geruststelling: maak het uzelf als adviseur niet te moeilijk. Begin met 3 relaties waarvan u weet dat ze openstaan om met een nieuwe blik naar hun risico’s te kijken. Zo bouwt u zelf ervaring op.

Dr. ir. Martin van Staveren MBA is senior risicoadviseur en eigenaar van risicobureau VSRM, auteur van diverse boeken en kerndocent van de premaster Risicomanagement van Avéro Achmea (De Ruimtemakers) en Universiteit Twente.